Wyjazd za granicę

Gdy w 1981 wprowadzono w Polsce stan wojenny, Lem chciał natychmiast wyjechać z kraju, jednak z powodu zamknięcia granic nie było to możliwe. Dopiero w 1982 Lem dostał paszport w związku z przyznaniem mu rocznego stypendium Wissenschaftskolleg zu Berlin w Berlinie Zachodnim, dokąd wyjechał w tym samym roku. Nie mogąc sprowadzić do siebie rodziny i będąc tym samym wciąż ograniczonym m.in. w swobodzie wypowiedzi pisarskiej (za krytyczne wypowiedzi pod adresem systemu politycznego czy sytuacji w kraju mógł zostać pozbawiony prawa powrotu, albo rodzina wyjazdu), powrócił do kraju. Kolejna okazja do wyjazdu nadarzyła się już po stanie wojennym, w 1983, na zaproszenie austriackiego związku pisarzy z Wiednia. Cała rodzina Lemów otrzymała paszporty i wyjechała z kraju. Przez kilka miesięcy mieszkali w Berlinie Zachodnim, gdzie starali się o wizy austriackie, a następnie przenieśli się do Wiednia^[18]. W Wiedniu Lemowie zamieszkali w kamienicy, w czwartej dzielnicy^[18], by po kilku latach przenieść się do domku w dzielnicy Hietzing przy ulicy Geneegasse^[19].